Σπάτα

Τα Σπάτα είναι Δημοτική Κοινότητα και διοικητικό κέντρο του Δήμου Σπάτων Αρτέμιδος. Βρίσκονται στη Βορειοανατολική Αττική, σε απόσταση περίπου 20 χιλιομέτρων από το κέντρο της Αθήνας. Ο πληθυσμός στην πόλη ανέρχεται σε 12.557 μόνιμους κατοίκους, με πυκνότητα πληθυσμού 239 κατ./χλμ2.

Η δημιουργία του Αεροδρομίου «Ελευθέριος Βενιζέλος» είχε ως αποτέλεσμα την απότομη ανάπτυξη της περιοχής, που έκτοτε συνεχίζεται τόσο οικιστικά όσο και εμπορικά, με τη δημιουργία εμπορικών κέντρων και πάρκων αναψυχής. Στην πόλη υπάρχουν σύγχρονες υποδομές, όλες οι διοικητικές υπηρεσίες και το Δημαρχείο, αλλά και το Κέντρο Υγείας Σπάτων. Λειτουργούν επίσης Προνοιακές Δομές (βροφονηπιακοί, παιδικοί σταθμοί και Προνοιακές Δομές ατόμων γ΄ ηλικίας και ατόμων με ειδικές ανάγκες), αλλά και σχολεία όλων των βαθμίδων και πολιτιστικά κέντρα, μουσεία και συλλογές. Το Δημοτικό Στάδιο Σπάτων «Δ. Δημητρίου» διαθέτει μεγάλο γήπεδο ποδοσφαίρου στίβο με ελαστικό ταρτάν, αλλά και Κλειστό Γυμναστήριο.

Τα Σπάτα έχουν πλούσια ιστορία, με ισχυρή παρουσία ήδη από την αρχαιότητα. Στην περιοχή τοποθετείται ο αρχαίος αττικός δήμος της Ερχιάς, ενώ η σύγχρονη ονομασία προκύπτει από την αρχαία ελληνική λέξη «σπάθη», στη μεσαιωνική και λατινο-αλβανική της μορφή «σπάθα ή «σπάτα». Σύμφωνα με την ισοτρική – λαογραφική έρευνα, το τοπωνύμιο προέκυψε, κατά πάσα πιθανότητα, από τον αλβανόφωνο φύλαρχο Μπούα Σπάτα, καθώς ο εποικισμός της περιοχής από Αρβανίτες τοποθετείται κατά τη διάρκεια της Φραγκοκρατίας, περί το 13ο αιώνα. Η περιοχή πάντως κατοικούταν αδιάκοπα: Από τη μία η θέση του οικισμού πάνω σε λόφο που προσφερόταν για οχύρωση και από την άλλη η εύφορη πεδιάδα τριγύρω, έκαναν τα Σπάτα ιδανικά. Έχει άλλωστε ανασκαφεί νεολιθικός οικισμός στον παρακείμενο λόφο Ζάγανι, ενώ μέσα στα ίδια τα Σπάτα έχει ανασκαφεί Μυκηναϊκό νεκροταφείο της Μεσοελλαδικής εποχής.

Στα Σπάτα εδρεύει η Ιερά Μητρόπολις Μεσογαίας και Λαυρεωτικής, ενώ σε όλη την πόλη υπάρχουν πολλοί και σημαντικοί ναοί. Οι δύο μεγαλύτεροι είναι ο ναός της Αναστάσεως του Χριστού, όπου βρίσκεται η εικόνα - προστάτης των αυτοκινητιστών και ο ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου Σπάτων. Ως πολιούχοι της πόλης τιμώνται οι Απόστολοι Πέτρος και Παύλος, ξωκκλήσι των οποίων, χτισμένο την πρώτη περίοδο της Τουρκοκρατίας (1450 - 1480), βρίσκεταιστην ανατολική παρυφή της κωμόπολης. Στις 29 Ιουνίου, που γιορτάζει, διοργανώνεται τριήμερο πανηγύρι, το οποίο κορυφώνεται με την ολοήμερη και ολονύκτια ετοιμασία περίπου 50 καζανιών στιφάδου, από μοσχαρίσιο κρέας και κρεμμύδια, την παραμονή.