Μετόχι Βουρβά

Το Μετόχι Βουρβά, στα Σπάτα, είναι ένα συγκρότημα τοίχων και χαλασμάτων, που ανήκαν στο αγροτικό Μετόχι Βουρβά. Το συγκρότημα είναι γνωστό και ως «τα σπίτια του Βουρβά» και βρίσκεται στην ομώνυμη περιοχή, ανατολικά των Σπάτων, ανάμεσα σε αμπελώνες,

Το κτιριακό συγκρότημα αποτελεί μνημείο νεότερης αρχιτεκτονικής και είναι τετραγωνικής κάτοψης, με έξι διατεταγμένα κτίρια, πατητήρια, κελιά χώρους διαμονής, στάβλους, κτίσματα προσκείμενα σε περιμετρικό περίβολο και οργανωμένα γύρω από μια υπαίθρια αυλή. Αξιολογείται ως ένα σημαντικό δείγμα αγροτικού μετοχίου των Μεσογείων και το 1988 χαρακτηρίστηκε ως «αξιόλογο δείγμα της μορφολογικής και κτιριολογικής εξέλιξης των Μετοχίων στα Μεσόγεια» και κηρύχθηκε «ιστορικό διατηρητέο μνημείο» που χρειάζεται ειδική προστασία, (ΦΕΚ 715/Β/28.9.88).

Θεωρείται από τα πρώτα κτιριακά κτίσματα στην κατοίκιση της περιοχής, σε συνδυασμό με την καλλιέργεια του Μεσογείτικου κάμπου.

Το Μετόχι Βουρβά ανήκε στην ιερά Μονή Πεντέλης και ιδρύθηκε κατά τα μέσα του 17ου αιώνα, όταν αγοράστηκε από τον ηγούμενο της Μονής Ιερόθεο, επί Τουρκοκρατίας. Εκεί εργάζονταν και διέμεναν μοναχοί και απλοί καλλιεργητές της γύρω γης, σε έναν ιδιότυπο συνοικισμό που αριθμούσε περίπου 10 μόνιμους κατοίκους. Στα Γενικά Αρχεία του Κράτους υπάρχουν πληροφορίες για το μετόχι σύμφωνα με τις οποίες κατά τις πρώτες δεκαετίες της επανάστασης, γύρω στο 1834, η Ι. Μ. Πεντέλης είχε έσοδα από αυτό, από την παραγωγή σιταριού, κριθαριού και κουκιών. Το 1938 κατά τη διανομή γαιών στους κατοίκους το αγρόκτημα Βουρβά μετατρέπεται σε δημόσια γεωργική έκταση. Το 1961 οι κοινόχρηστες εκτάσεις του αγροκτήματος Βουρβά μεταβιβάζονται στο Δήμο Σπάτων.

Σήμερα, τα ερείπια στο Μετόχι Βουρβά συζητείται να αξιοποιηθούν για πολιτιστικούς σκοπούς.